Türk Psikiyatri Derneği (TPD), Kahramanmaraş’ta depremden etkilenen bölgelerde gönüllü ekipleriyle saha çalışmaları yürütürken, YÖK’ün (YÖK) 13 Şubat’ta yaptığı açıklamaya tepki gösterdi. Bölgedeki psikososyal ve manevi destek noktasında İslami İlimler de görev alabilir.
Türk Psikiyatri Derneği Merkez Yönetim Kurulu, deprem bölgelerinde manevi rehberlik ve manevi danışmanlık hizmeti verebilecek üniversiteler arasına ‘İlahiyat ve İslami İlimler’ fakültelerinin de dahil edildiğinin duyurulması için Kurul’a resmi yazı gönderdi. TPD’nin ‘Alanımız İhlal Edildi’ ifadesini yansıtan resmi yazısında ‘Psikososyal desteğin evrensel ilkeleri açıktır’ vurgusu yaptı.
Afet ve travma durumlarında dini pekiştirme öncesi bireylerin uzman psikologlardan destek alması gerektiğine dikkat çeken TPD yazısında; Bireylerin din veya inançları doğrultusunda din bilgisini ve din adamlarından dini rehberlik almaları temel bir insan hakkı olmakla birlikte, ruhsal sıkıntı, hastalık veya rahatsızlık durumlarında alınması veya verilmesi gereken ‘ruh sağlığı bakımı’dır. TPD, ruh sağlığı hizmetinin psikiyatrinin alanı olduğunu, bu alanın ihlal edilmemesi gerektiğini, din görevlisine ihtiyaç duyulduğunda bunun psikologlar tarafından talep edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
YÖK, Depremzedelere Psikososyal Destek Sağlayabilecek Fakülteleri Açıkladı
YÖK’ün 13 Şubat 2023 tarihinde üniversitelere “manevî hidayet” vermek isteyenlerin daveti üzerine yazdığı yazıda, depremzedelere manevi takviye sağlayacak fakültelerin ortasında; İlahiyat ve İslami İlimler Fakülteleri de dahil edildi. YÖK tarafından tüm üniversitelere gönderilen E-94221838-900-11152 numaralı yazıda, “Afet bölgesinde depremden etkilenen çok sayıda çocuk, genç ve yaşlı ile manevi rehberlik ve rehberlik yapabilecek istekli eğitim gören öğrenciler bulunmaktadır. Manevi danışmanlık depremzedelere destek amacıyla yapılan planlamada değerlendirilmek üzere üyeleri; İlahiyat Fakültesi, İslami İlimler Fakültesi bünyesinde görev yapanlar başta olmak üzere manevi rehberlik ve/veya manevi danışmanlık konusunda uzmanlaşmış gönüllülerin olacağı belirtildi. Fen Bilimleri, Eğitim Fakültesi, Psikoloji, Sosyal Hizmet, Acil Yardım ve Afet Yönetimi akademik birimleri.
“Ruh Sağlığı Hizmeti İlgili Meslek Grupları Tarafından Verilmelidir”
TPD, depremzedelere manevi destek veren fakülteler listesinde görevi din eğitimi vermek olan fakültelerin bulunmasıyla ilgili harekete geçti. TPD’nin YÖK’e gönderdiği yazıda; Bölge halkının ruh sağlığının değerlendirilmesi ve ruh sağlığına yönelik müdahale ve güçlendirme sağlanmasının acil olduğu ancak psikolojik ve psikopatoloji bilgisi gerektiren müdahale, danışmanlık ve tedavi yaklaşımlarının psikologlar tarafından uygulanabileceği vurgulanmıştır. felaket ve travmanın neden olduğu zihinsel gerginlik. TPD resmi yazısında şu cümlelere yer verdi: “Depremin yol açtığı kitlesel travmalar sonrası ruh sağlığı servisinde psikososyal pekiştirme, sonraki ruhsal yaralanmayı azaltan en değerli müdahaledir. Psikososyal temelin kozmik unsurları açıktır. Bu ilkelerin en değerlisi israf etmemek, bireyin ihtiyaçlarını belirleyerek ihtiyaçlarını karşılamak veya en azından karşılamak için kurumsal bir çaba sarf etmektir. Psikososyal temelde kişinin dini danışmanlığa ihtiyacı varsa, psikodestek veren ruh sağlığı çalışanı bu ihtiyacı karşılamak için uygun yönlendirmeleri yapacaktır. Bireylerin din veya inançları doğrultusunda din bilgilerinden ve din adamlarından dini rehberlik almaları temel bir insan hakkı olmakla birlikte ruhsal sıkıntı, hastalık veya rahatsızlık durumlarında alınması veya verilmesi gereken bir ruh sağlığı hizmetidir. Ruh sağlığı hizmeti de ilgili alanlarda eğitim almış ruh sağlığı profesyonelleri tarafından verilmelidir.”
“Ruh sağlığı alanında yetkin olmayanların müdahaleleri kriz yaratabilir”
TPD yaptığı açıklamada, bölgede etkilenen ve ruh sağlığı açısından “hassas gruplar” olarak tanımlanan çok sayıda çocuk, genç, engelli ve yaşlı olduğunu da belirtti. Desteğin, bireyin yanlış değerlendirilmesine neden olacağı ve kriz durumunda yaşanan zihinsel gerginliği artıracağı açıktır. Ruh sağlığı profesyonellerinin alanına giren Afet ve Travma Psikiyatrisi, Travmanın Psikolojik Etkileri gibi bu konularda yetkin olmayan kişilerce yapılacak müdahaleler alan ihlaline neden olacaktır.
Domain İhlal Eleştirisi!
TPD, YÖK’ün “din veya maneviyatla ilgili yardım-meslek grubu ve maneviyat, manevi rehberlik meslek mensubu”nun afeti yaşayanlara yönelik psikososyal güçlendirmeden sorumlu olacağına ilişkin açıklamasına tepki göstererek, bir düzenleme yapıldığına dikkat çekti. söz konusu uygulama ile alanın ihlali. TPD, “Bu atama şekli, afetin yol açtığı fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal yıkımı ve bölgede acil ruh sağlığı hizmeti ihtiyacını göz ardı etmek olacaktır. YÖK’ün bu süreçteki destek ve katkılarının çok değerli olacağını, ülkemizin desteğe ve dayanışmaya en çok ihtiyaç duyduğu bu günlerde davetinizin çok değerli olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda, ilgili yazınızda geçen “manevi rehberlik ve psikolojik danışma” kelimesi, psikoloji ve psikopatoloji alanında deneyimsiz ve hatta potansiyel olarak zarar verici müdahalelere yol açacağı ve ihlale yol açacağı için yeniden değerlendirilmelidir. ruh sağlığı profesyonelleri için tanımlanan ruh sağlığı hizmetlerinin sağlanmasındaki alan. Sadece ruh sağlığı çalışanlarının yapabileceğinin düşünülmesi, atanacak din görevlilerinin psikososyal temelde belirlenen kişisel ihtiyaçlara göre sadece dini danışmanlık sınırları içinde görev almalarının sağlanması ve buna göre planlama yapılması gerektiğini öneriyoruz. alanda çalışan psikososyal destek personelinin ihtiyaçları doğrultusunda onları bir din danışmanına yönlendirmek. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
